رشد روز افزون ترافیک، افزایش آلودگی هوا و هزینه بالای تملک خودرو و یا کمبود فضای پارک از یک سو و توسعه تکنولوژی از سوی دیگر منجر به ظهور گونه ای جدید از حمل و نقل با نام میکروموبیلیتی شده است که به سرعت در حال گسترش در بسیاری از شهرهای جهان می باشد و با اقبال مردم نیز رو به رو شده است.
جدای از آنکه امکان تملک خصوصی این وسائل برای افراد وجود دارد، خدمات میکروموبیلیتی اشتراکی نیز جذابیت های خاص خود را دارد که به افراد این امکان را می دهد که با اجاره کردن وسیله مورد نیاز خود در هر زمان و مکانی که به آن احتیاج دارند، سفر خود را انجام دهند.
بر اساس گزارش سازمان NACTO در سال 2019 حدود 136 میلیون سفر از طریق میکروموبیلیتی ها در آمریکا انجام شده است که نسبت به سال قبل از آن حدود 60 درصد افزایش داشته است. همچنین تا آگوست سال 2020 نیز بیش از 260 سیستم اشتراکی میکروموبیلیتی در آمریکا فعال بوده است.
میکروموبیلیتی چیست؟
از آنجا که میکروموبیلیتی یک گزینه نو ظهور در صنعت حمل و نقل می باشد، تعاریف متفاوتی برای آن در نظر گرفته می شود.
سازمان فدرال بزرگراه های آمریکا، به صورت کلی هر وسیله کوچک و سبک وزن و با سرعت پایین که به وسیله انسان به حرکت در آید و یا داری پیشرانه الکتریکی (باتری) باشد را میکروموبیلیتی تعریف می کند. برخی از تعاریف سرعت کمتر از 30 مایل بر ساعت (48 کیلومتر بر ساعت) یا وزن کمتر از 500 پوند (حدود 230 کیلوگرم) و ابعاد کوچکتر از 3 فوت (1 متر) را به عنوان معیارهای تعریف میکروموبیلیتی در نظر می گیرند.
انواع میکروموبیلیتی ها
اسکوترهای الکتریکی
این اسکوترها به دلیل هزینه پایین و سادگی استفاده از آنها بسیار رایج هستند و هم در خیابان و هم در پیاده رو می توان از آنها استفاده کرد. یکی از مشکلات این نوع از اسکوترها این است که پارک کردن آنها می تواند دشوار باشد.
دوچرخه های برقی
این دوچرخه ها مشابه با اسکوترهای برقی می باشند. ولی مانند دوچرخه های عادی دارای پدال نیز هستند. این دوچرخه با کمک موتوری که در آنها تعبیه شده است به افراد کمک می کند تا مسافت های طولانی تری را بپیمایند و یا در مسیرهای با شیب زیاد دچار سختی نشوند. یکی از معایب این دوچرخه ها می تواند وزن نسبتا بالای آنها باشد که جا به جا کردن آنها را در بعضی از مواقع مانند سوار شدن به اتوبوس دچار مشکل کند.
سگ وی(Segway)
این وسائل که دارای دو چرخ می باشند و حفظ تعادل آنها نیز کمی مشکل است، تجربه جالبی از سفر کردن را فراهم می کنند. شاید هزینه بالا و حفظ تعادل از مشکلات این وسائل باشد. نحوه هدایت این وسیله به این صورت است که، برای حرکت رو به جلو و رو به عقب، راننده تنها باید به جلو یا عقب خم شود و برای چرخش به راست یا چپ نیز دسته را به جلو یا عقب حرکت می دهد.
اسکیت بوردهای الکتریکی
تفاوت این اسکیت بوردها با نوع معمولی آنها در دارا بودن موتور الکتریکی است که می تواند با سرعت بالایی حرکت کند و البته همین ویژگی ممکن است خطر ساز نیز باشد.
هاوربرد
هاوربردها نیز مانند سگ وی ها دارای دو چرخ می باشند. هرچند کنترل و حفظ تعادل آنها دشوار به نظر می آید.
چالش های پیاده سازی خدمات میکروموبیلیتی اشتراکی
ممکن است شما نیز با شرکت هایی مانند بیدود که خدمات دوچرخه های هوشمند را به صورت اشتراکی ارائه می دهد آشنا باشید. این شرکت ها با چالش هایی در این حوزه رو به رو هستند که در ادامه با برخی از آنها پرداخته می شود.
یکی از مزایای شرکت هایی که خدمات میکروموبیلیتی اشتراکی را ارائه می دهند، این است که کاربران می توانند وسائل را در هر مکانی و هر زمانی که بخواهند تحویل بگیرند.
اما این به نوبه خود یک مشکل نیز به حساب می آید و آن هم رها شدن این وسائل در سطح شهر به صورت پراکنده است. رها شدن این وسائل نه تنها از بعد امنیت و لجستیک لازم برای جمع آوری از سطح شهر مشکلاتی را به وجود می آورد بلکه در صورتیکه در پیاده روها و در مسیر عبور و مرور عابران قرار بگیرد برای تردد آنها مشکلاتی را فراهم خواهد آورد. در حال حاضر بخشی از مسیر پیاده روها توسط مبلمان شهری و بخشی هم توسط فروشگاه ها برای چیدمان وسایلشان اشغال شده است و اگر رها شدگی این وسائل مدیریت نشود، می تواند بر کیفیت دسترسی عابران تاثیر منفی بگذارد.
یکی از سختی ها و چالش های پیش رو، مساله لجستیک این سیستم ها می باشد. هر وسیله و تجهیزات شارژ شدن آن و ایستگاه های سطح شهر باید به صورت منظم رهگیری و نگهداری شوند. این فرایند می تواند هزینه بر باشد چرا که نیاز به استفاده از تکنولوژی های خاصی مانند تعبیه کردن GPS، توانایی اتصال بی سیم و سامانه های مدیریت ناوگان دارد. جدای از این نکات، باید چاره ای نیز برای افرادی اندیشید که وسائل را در مکان های مقرر تحویل نمی دهند.
چالش بعدی جلوگیری از استفاده نادرست، خرابکاری و دزدیده شدن وسائل می باشد. اندیشیدن چاره مناسب برای نگرانی های مطرح شده، برای سرمایه گذاران بسیار مهم می باشد.
نقش میکروموبیلیتی ها در برنامه ریزی و حمل و نقل شهری
میکروموبیلیتی به عنوان یک گزینه بسیار خوب برای سفرهای کوتاه مطرح است. به عنوان مثال یکی از موارد کاربرد آنها استفاده در سفرهای اولین و آخرین مایل می باشد (اگر چه استفاده از اتوبوس و یا قطار بخش اصلی سفر را پوشش می دهد، اما برای رسیدن به ایستگاه مبدا یا مقصد معمولا نیاز به پیاده روی یا استفاده از خودروی شخصی می باشد. به این بخش از سفر، سفر اولین و آخرین مایل می گویند.) که در صورت اتصال و یکپارچگی مناسب با سیستم حمل ونقل عمومی می تواند مکمل خوبی برای آن باشد و بر کارایی آن نیز بیافزاید. (برای آشنایی بیشتر با تحویل آخرین مایل می توانید به این مقاله رجوع کنید.)
به عنوان مثال، به گزارش شرکت lima، چهل درصد استفاده کنندگان از دوچرخه های این شرکت، سفر خود را از ایستگاه های حمل و نقل عمومی شروع کرده اند یا در آن به پایان رسانده اند. همچنین به گزارش (EIT: European Institute of Innovation and Technology) 27 درصد از سفرهای اسکوترها برای رسیدن به ایستگاه حمل و نقل عمومی یا رفتن از آن ایستگاه به مقصد مورد نظر انجام می شود.
برنامه ریزان شهری می توانند با کمک میکروموبیلیتی بر موانعی که ممکن است در راه توسعه حمل و نقل فعال وجود داشته باشد (بسیاری از افراد پیاده روی را گزینه مناسبی برای سفر نمی دانند) فائق آیند. این سیستم همچنین می تواند برای مردمی که در نواحی شهری فاقد سیستم مناسب حمل و نقل عمومی زندگی می کنند و یا به خودروی شخصی دسترسی ندارند، به عنوان یک گزینه مناسب مطرح باشد. ترویج ایده هایی مانند شهرهای 15 دقیقه ای می تواند با کمک میکروموبیلیتی ها تسریع شود.
از نکاتی که برنامه ریزان شهری می بایست در هنگام برنامه ریزی برای توسعه میکروموبیلیتی ها به آن توجه کنند الزامات ایمنی است. تعیین حداکثر سرعت مجاز و ارائه مشوق های لازم برای استفاده از کلاه ایمنی از جمله مواردی است که می بایست به آن توجه شود. همچنین انتخاب محدوده مناسب برای ارائه خدمات و مکان مناسب برای پارکینگ ها و ایستگاه های این سرویس ها نیز از مواردی است که باید برای آن تمهیداتی اندیشیده شود.
به طور خلاصه مزایای میکروموبیلیتی ها را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:
- کاهش تراکم ترافیک (به عنوان یک گزینه جایگزین برای استفاده از خودروی شخصی مطرح است.)
- کاهش تقاضا برای پارکینگ (کاهش استفاده از خودرو می تواند منجر به کاهش تقاضا برای فضای پارک شود.)
- توسعه حمل و نقل فعال (راحتی استفاده و هزینه کم و دسترسی بالا می تواند این سیستم ها را در کنار پیاده روی به گزینه های جذابی تبدیل کند.)
- بهبود سلامت عمومی
- مدیریت فضای شهری و بهبود مبلمان شهری
- کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و آلاینده های ناشی از سوخت های فسیلی (گزارشی تحت عنوان The Promise of Low Carbon Freight نشان داده است که در یک بازه سه ماهه استفاده از دوچرخه های حمل بار به ذخیره بیش از 3896 کیلوگرم کربن دری اکسید و 5.5 کیلوگرم نیتروژن اکسید منجر شده است.)
پیش بینی بازار میکروموبیلیتی ها
در این بخش به برخی از آمار مربوط به نرخ رشد صنعت میکروموبیلیتی ها و سهم آن از بازار اقتصاد می پردازیم:
- پیش بینی می شود که بازار جهانی میکروموبیلیتی ها تا سال 2030 به حدود 355 میلیارد دلار آمریکا برسد که بخش اعظم آن مربوط به اروپا خواهد بود.
- برخی از پیش بینی ها حاکی از آن است که اسکوترهای الکتریکی نرخ رشد تجمعی سالانه (CAGR: Compound Annual Growth Rate) حدود 7.6 درصدی را بین سال های 2021 تا 2028 تجربه خواهند کرد.
- به گزارش تک کرانچ سال 2021 سال رشد دوچرخه های الکتریکی بوده است به گونه ای که طبق گزارشات، رشد 240 درصدی در فروش در طول 12 ماه منتهی به جولای مشاهده شده است.
- بازار دوچرخه های الکتریکی در اروپا، چین و آمریکا نیز حدود 114 میلیارد دلار تا سال 2030 تخمین زده می شود.
- به گزارش Vantage Market Research (VMR) آینده اقتصاد اجاره دوچرخه و اسکوتر تا سال 2028 به حدود 11 میلیارد دلار خواهد رسید.
منابع:
Micromobility: A Travel Mode Innovation
What is Micromobility and What is the Market for Developers
7 Key Insights on the Micromobility and Minimobility Markets
پاسخ‌ها